Atık Envanteri oluşturulması Atık Yönetimi açısından büyük önem taşımaktadır. İnternetten derlediğim ve edindiğim bilgiler doğrultusunda bu konuyu etraflıca değerlendirelim.
Öncelikle tesis veya işletmelerde bir atığa karşılık gelen atık kodunun belirlenmesi için "Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik" "Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği" "Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği"kapsamında atık envanteri ve atık sınıflandırılması gerçekleştirilmelidir.
Bu bağlamda Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik kapsamında aşağıdaki sıra takip edilerek çalışmalar yürütülmelidir;
1) 01 den 12 ye ya da 17 den 20 ye kadar olan bölümlerde atığın kaynağı ve bu atığa uygun altı haneli atık kodu belirlenir.
2) Atığın kodunun belirlenmesi için, 01 den 12 ye ya da 17 den 20 ye kadar olan bölümlerde uygun bir atık kodu bulunamaz ise 13, 14 ve 15 inci bölümler incelenir.
3) Bu bölümlerde de uygun bir atık kodu bulunamaz ise atık, 16 ncı bölüme göre değerlendirilir.
4) Eğer atık, 16 ncı bölüme de uyarlanamıyorsa, Atık Listesindeki ana faaliyet kodlarına uygun olan ve sonu 99-başka türlü tanımlanamayan atıklar ile biten uygun atık kodu Bakanlığın onayı ile kullanılır.
ATIK KOD LİSTESİ
Tehlikeli Kabul Edilen Atıkların Özellikleri
H1 Patlayıcı
Alev etkisi altında patlayabilen ya da dinitrobenzenden daha fazla şekilde şoklara ve sürtünmeye hassas olan maddeler ve preparatlar, kendi başına kimyasal reaksiyon yolu ile belli bir sıcaklık ve basınçta hızla gaz oluşmasına neden olabilecek madde veya atıklar.
H2 Oksitleyici
Diğer maddelerle, özellikle de yanıcı maddelerle temas halinde iken yüksek oranda egzotermik reaksiyonlar gösteren maddeler ve preparatlar.
H3-A Yüksek oranda Tutuşabilenler
a) 21 0C nin altında parlama noktasına sahip sıvı maddeler ve preparatlar (aşırı tutuşabilen sıvılar dahil),
b) Herhangi bir enerji kaynağı uygulaması olmaksızın ortam sıcaklığındaki hava ile temas ettiğinde ısınabilen ve sonuç olarak tutuşabilen maddeler ve preparatlar,
c) Bir ateşleme kaynağı ile kısa süre temas ettiğinde kolayca tutuşabilen ve ateşleme kaynağı uzaklaştırıldıktan sonra yanmaya ve tükenmeye devam eden katı maddeler ve preparatlar,
d) Normal basınçta, havada tutuşabilen gazlı maddeler ve preparatlar,
e) Su veya nemli hava ile temas ettiğinde, tehlikeli miktarda yüksek oranda yanıcı gazlara dönüşen maddeler ve preparatlar.
H3-B Tutuşabilen
21 0C ye eşit veya daha yüksek ya da 55 0C ye eşit ya da daha düşük parlama noktasına sahip olan sıvı maddeler ve preparatlar.
H4 Tahriş edici
Deri ile ya da balgam membranı ile ani, uzun süreli ya da tekrar eden temaslar halinde yanığa sebebiyet verebilen, korozif olmayan maddeler ve preparatlar.
H5 Zararlı
Solunduğu veya yenildiğinde ya da deriye nüfuz ettiğinde belirli bir sağlık riski içeren maddeler ve preparatlar.
H6 Toksik
Solunduğunda veya yenildiğinde ya da deriye nüfuz ettiğinde, sağlık yönünden ciddi, akut veya kronik risk oluşturan ve hatta ölüme neden olan madde ve preparatlar.
H7 Kanserojen
Solunduğunda veya yenildiğinde ya da deriye nüfuz ettiğinde, kansere yol açan veya etkisinin artmasına neden olan madde ve preparatlar.
H8 Korozif
Temas halinde canlı dokuları tahrip eden madde ve preparatlar.
H9 Enfeksiyon yapıcı
İnsan veya diğer canlı organizmalarda hastalığa neden olduğu bilinen veya geçerli nedenler dolayısıyla güvenli olarak inanılan varlığının sürdürebilen mikroorganizmaları veya toksinleri içeren maddeler.
H10 Üreme yetisini azaltıcı
Solunduğunda, yenildiğinde veya deriye nüfuz ettiğinde, doğuştan gelen kalıtımsal olmayan sakatlıklara yol açan veya yol açma riskini artıran madde ve preparatlar.
H11 Mutajenik
Solunduğunda, yendiğinde veya deriye nüfuz ettiğinde, kalıtsal genetik bozukluklara yol açan veya yol açma riskini artıran madde ve preparatlar.
H12
Havayla, suyla veya bir asitle temas etmesi sonucu zehirli veya çok zehirli gazları serbest bırakan madde veya preparatlar.
H13
Yukarıda listelenen karakterlerden herhangi birine sahip olan atıkların bertarafı esnasında ortaya çıkan madde ve preparatlar.
H14 Ekotoksik
Çevrenin bir veya daha fazla kesimi üzerinde ani veya gecikmeli zararlı etkiler gösteren veya gösterme riski taşıyan madde ve preparatlar.
Önemli Notlar:
* R kodları (Risk durumu) Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği EK 4 'de verilmektedir
* Atık Sahası çalışmaları sırasında bu değerlendirmeler dikkate alınmalı ve atık kodu belirlemesinden sonra işlemlere devam edilmelidir.
Öncelikle tesis veya işletmelerde bir atığa karşılık gelen atık kodunun belirlenmesi için "Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik" "Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği" "Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği"kapsamında atık envanteri ve atık sınıflandırılması gerçekleştirilmelidir.
Bu bağlamda Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik kapsamında aşağıdaki sıra takip edilerek çalışmalar yürütülmelidir;
1) 01 den 12 ye ya da 17 den 20 ye kadar olan bölümlerde atığın kaynağı ve bu atığa uygun altı haneli atık kodu belirlenir.
2) Atığın kodunun belirlenmesi için, 01 den 12 ye ya da 17 den 20 ye kadar olan bölümlerde uygun bir atık kodu bulunamaz ise 13, 14 ve 15 inci bölümler incelenir.
3) Bu bölümlerde de uygun bir atık kodu bulunamaz ise atık, 16 ncı bölüme göre değerlendirilir.
4) Eğer atık, 16 ncı bölüme de uyarlanamıyorsa, Atık Listesindeki ana faaliyet kodlarına uygun olan ve sonu 99-başka türlü tanımlanamayan atıklar ile biten uygun atık kodu Bakanlığın onayı ile kullanılır.
ATIK KOD LİSTESİ
Tehlikeli Kabul Edilen Atıkların Özellikleri
H1 Patlayıcı
Alev etkisi altında patlayabilen ya da dinitrobenzenden daha fazla şekilde şoklara ve sürtünmeye hassas olan maddeler ve preparatlar, kendi başına kimyasal reaksiyon yolu ile belli bir sıcaklık ve basınçta hızla gaz oluşmasına neden olabilecek madde veya atıklar.
H2 Oksitleyici
Diğer maddelerle, özellikle de yanıcı maddelerle temas halinde iken yüksek oranda egzotermik reaksiyonlar gösteren maddeler ve preparatlar.
H3-A Yüksek oranda Tutuşabilenler
a) 21 0C nin altında parlama noktasına sahip sıvı maddeler ve preparatlar (aşırı tutuşabilen sıvılar dahil),
b) Herhangi bir enerji kaynağı uygulaması olmaksızın ortam sıcaklığındaki hava ile temas ettiğinde ısınabilen ve sonuç olarak tutuşabilen maddeler ve preparatlar,
c) Bir ateşleme kaynağı ile kısa süre temas ettiğinde kolayca tutuşabilen ve ateşleme kaynağı uzaklaştırıldıktan sonra yanmaya ve tükenmeye devam eden katı maddeler ve preparatlar,
d) Normal basınçta, havada tutuşabilen gazlı maddeler ve preparatlar,
e) Su veya nemli hava ile temas ettiğinde, tehlikeli miktarda yüksek oranda yanıcı gazlara dönüşen maddeler ve preparatlar.
H3-B Tutuşabilen
21 0C ye eşit veya daha yüksek ya da 55 0C ye eşit ya da daha düşük parlama noktasına sahip olan sıvı maddeler ve preparatlar.
H4 Tahriş edici
Deri ile ya da balgam membranı ile ani, uzun süreli ya da tekrar eden temaslar halinde yanığa sebebiyet verebilen, korozif olmayan maddeler ve preparatlar.
H5 Zararlı
Solunduğu veya yenildiğinde ya da deriye nüfuz ettiğinde belirli bir sağlık riski içeren maddeler ve preparatlar.
H6 Toksik
Solunduğunda veya yenildiğinde ya da deriye nüfuz ettiğinde, sağlık yönünden ciddi, akut veya kronik risk oluşturan ve hatta ölüme neden olan madde ve preparatlar.
H7 Kanserojen
Solunduğunda veya yenildiğinde ya da deriye nüfuz ettiğinde, kansere yol açan veya etkisinin artmasına neden olan madde ve preparatlar.
H8 Korozif
Temas halinde canlı dokuları tahrip eden madde ve preparatlar.
H9 Enfeksiyon yapıcı
İnsan veya diğer canlı organizmalarda hastalığa neden olduğu bilinen veya geçerli nedenler dolayısıyla güvenli olarak inanılan varlığının sürdürebilen mikroorganizmaları veya toksinleri içeren maddeler.
H10 Üreme yetisini azaltıcı
Solunduğunda, yenildiğinde veya deriye nüfuz ettiğinde, doğuştan gelen kalıtımsal olmayan sakatlıklara yol açan veya yol açma riskini artıran madde ve preparatlar.
H11 Mutajenik
Solunduğunda, yendiğinde veya deriye nüfuz ettiğinde, kalıtsal genetik bozukluklara yol açan veya yol açma riskini artıran madde ve preparatlar.
H12
Havayla, suyla veya bir asitle temas etmesi sonucu zehirli veya çok zehirli gazları serbest bırakan madde veya preparatlar.
H13
Yukarıda listelenen karakterlerden herhangi birine sahip olan atıkların bertarafı esnasında ortaya çıkan madde ve preparatlar.
H14 Ekotoksik
Çevrenin bir veya daha fazla kesimi üzerinde ani veya gecikmeli zararlı etkiler gösteren veya gösterme riski taşıyan madde ve preparatlar.
Önemli Notlar:
* R kodları (Risk durumu) Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği EK 4 'de verilmektedir
* Atık Sahası çalışmaları sırasında bu değerlendirmeler dikkate alınmalı ve atık kodu belirlemesinden sonra işlemlere devam edilmelidir.
